Anita van den Putte is één van de ouders van Stichting (Gelijk)waardig Herstel. Dagelijks zet zij zich in om de herstelroute voor ouders zo plezierig mogelijk te maken. En… onlangs rondde zij zelf het traject van (Gelijk)waardig Herstel af. In dit interview deelt zij haar ervaringen. Dank je wel Anita!
Hoe was het voor je om met een Luisterend Schrijver aan je Feitenrelaas te werken?
“Dat was heel fijn. Ik had al veel voorwerk gedaan, en veel zelf opgeschreven. Maar dingen die niet duidelijk waren heeft mijn Luisterend Schrijver boven water gekregen. Ik had zeker in het begin van dat proces veel chaos in mijn kop, want de toeslagenaffaire beslaat voor mij een kleine twintig jaar. Dan is het heel fijn om samen na te lopen, samen te praten over wat er nu eigenlijk allemaal is gebeurd. Doordat je dat allemaal aan het vertellen bent en alles eigenlijk uit het achterste van je hoofd haalt, ga je het herbeleven.
Weet je, je wil zoiets eigenlijk wegstoppen. Dus dat herbeleven vond ik zelf het moeilijkste. Maar door alles weer boven te halen, krijgt het wel een plek. Zeker toen ik met mijn schrijver bezig was, had ik het gevoel dat er echt geluisterd werd, of meer nog: eigenlijk werd ik eindelijk gehoord. Echt gehoord, en geloofd. En dat was mijn grootste probleem destijds. Ik liep overal tegen een dichte deur aan. En nu werd ik gewoon geloofd. Dat was heerlijk. Alleen al dat uitgangspunt. Want zo ging mijn schrijver ook het gesprek aan. Dan durf je je ook te uiten. Dan kun je vertellen wat er echt gebeurd is, wat dat met je heeft gedaan.”
"Nu werd ik gewoon geloofd. Dat was heerlijk..”
Was het anders dan je verwacht had? Je hebt natuurlijk meegedacht over hoe de herstelroute van (Gelijk)waardig Herstel eruit ziet, maar hoe was het om deze zelf te doorlopen?
“Ja, dat voelde ook heel vreemd. Ik had mijn verhaal nog nooit zo verteld, want het werd toch niet geloofd. Maar het werkte. Het heeft zoveel met me gedaan. Ik voel me veel zekerder. Ik had eindelijk het gevoel: ik mag er wél zijn. Mijn mening doet ertoe. Ik doe ertoe. Ik en mijn gezin doen ertoe. We zijn niet alleen een nummertje. Dat heeft me zoveel rust gegeven.”
Het traject heeft dus invloed gehad op je zelfverzekerdheid?
“Ik was altijd heel onzeker over mezelf. Weet ik het nu, of weet ik het niet? Denk ik dat ik het weet? Je gaat aan jezelf twijfelen, als je zo vaak niet geloofd wordt. Door het te vertellen aan mijn Luisterend Schrijver voelde ik dat ik het bij het juiste eind had.”
Voelde het meteen goed om met je Luisterend Schrijver aan de slag te gaan?
“Ja, eigenlijk wel. We hebben twee keer afgesproken. Het was heel gek, de naam van mijn schrijver kwam me meteen al bekend voor, maar kon ik niet helemaal plaatsen. Zij bleek een oud-klasgenoot van me te zijn. Echt heel bijzonder. En eigenlijk maakte dat het misschien ook wat makkelijker, omdat je elkaar toch een beetje kent, ondanks dat we vroeger niet heel veel contact hadden. We hebben echt goede gesprekken gevoerd. En laatst belde ze nog om te vragen hoe het was afgelopen.”
En toen had je goed nieuws?
“Ja, toen kon ik vertellen dat ik door het traject heen was.”
Na al die tijd.
“Ja. Mijn jongste was een half jaar toen het begon. Die wist niet beter. Dat was het leven al die tijd. Daarom voel ik nu zoveel lucht, denk ik. We hebben niks fout gedaan, en we zijn niet gek. Maar dat was voorheen wel anders. Toen wij in het verleden bij de gemeente hulp gingen vragen, moesten we een psychologisch onderzoek doen, want we zouden het wel allemaal gemeend hebben, maar het was allemaal vast niet waar. We werden weggezet als zorgmijders. Ellende…”
En helpt het dan om de puzzel compleet te maken om dat soort beelden weer op te ruimen?
“Zeker. Door het hele verhaal weer door te gaan, bevestig je voor jezelf dat je niet gek bent. Je legt ook echt een puzzel. Mensen stoppen ellende weg, maar die moet juist weer boven water komen om rust te krijgen. Sommige dingen verrassen je dan bijna. Mijn dochter heeft het een tijd echt heel moeilijk gehad. Dat was zo heftig, dat we dat wel hadden weggestopt. Dat komt dan toch weer boven. En dat was heel pijnlijk, maar liet ons ook weer verbanden leggen. Daar zijn we nu blij mee.”
“Het was heftig en vermoeiend om alle gebeurtenissen weer op te graven, maar naderhand geeft het lucht."
Omdat het dan weer één verhaal wordt?
“Ja. Want het zijn geen incidenten. Toen wij de integrale beoordeling kregen en van de bewindvoering af waren, toen ging het met haar zo slecht. De onzekerheid die haar in de greep had, ze ging in één klap van armoede naar een normaal leven. Dat heeft haar echt een tik gegeven. Nu gaat het een stuk beter gelukkig. Er is ruimte om zichzelf en haar nieuwe leven te ontdekken.
Natuurlijk was het heftig en vermoeiend om alle gebeurtenissen weer op te graven – ik was ook doodop na het hele traject – maar naderhand geeft het lucht. Ik slaap altijd wel, maar nu wel beter. Heel gek, maar het geeft ruimte in je lijf. Het heeft voor mij en voor mijn man echt veel gedaan.”
Hoe kijk je nu naar je verhaal?
“Mijn Feitenrelaas is echt mijn verhaal. Als iemand vragen heeft, zeg ik: lees het maar. Alsjeblieft. Ik heb ‘m thuis liggen, geprint.”
Je hebt het verhaal omarmd. Het is echt van jou.
“Ja. Het is een soort dagboek. Een paspoort. Het is van ons. Ik wil er niet meer over praten, maar men mag het best weten. Het hoeft niet meer onder het tapijt. Het verhaal is een deel van mijn leven. En het is niet alleen ellende. Het helpt om het op te schrijven, zodat je dat ziet. Overal zijn positieve dingen uit te halen. Mijn doorzettingsvermogen komt daar wel vandaan, denk ik.”
“Ik vond het terugkoppelgesprek met de Analist doodeng."
Hoe kijk je naar de laatste fase van het hersteltraject? Op een gegeven moment geef je jouw verhaal aan een Schade Analist. Hoe was het om je verhaal toen weer uit handen te geven?
“Dat vond ik het engste. Ik heb dat ook benoemd. Ik weet wat mijn verhaal is, maar hoe kijkt iemand anders daarnaar? En wordt het dan weer geloofd, of val ik weer terug? Ik vond het terugkoppelgesprek met de Analist ook doodeng. En natuurlijk kon mijn man geen vrij krijgen, dus ik ging dat gesprek alleen doen. Het was op een vrijdagmiddag om drie uur. Ik zat echt vol van de zenuwen. Heel spannend.”
En toen kreeg je die terugkoppeling.
“Wij hadden zelf een bedrag in ons hoofd. Als dat het zou zijn, waren we tevreden. Maar het bleek zelfs nog wat meer te zijn. De Schade Analist heeft de berekening toegelicht en doorgestuurd, zodat ik thuis met mijn man kon overleggen. Al mijn punten waren gehoord.”
Hoe was dat gesprek met je man?
“Dat was heel gek, maar ook echt een mijlpaal. Hij kon niet bij het gesprek zijn, maar toen hij eenmaal thuis was, kon ik hem er helemaal in meenemen. Wat we hadden doorgesproken, wat er berekend was. Dus ik heb eigenlijk het hele gesprek met hem nog een keer gevoerd. Hij zei: ‘we zijn nu gewoon klaar.’ Toen hebben we samen een potje staan janken. Zoveel opluchting en ruimte. En eigenlijk pas na het ondertekenen landt het echt. Dan is het echt klaar. Ik heb zelden zo’n brok in mijn keel gehad.”
Toen het bedrag eenmaal op onze rekening stond, heb ik de hele dag lopen stuiteren. Ik was onderweg toen ik van mijn bank-app de melding kreeg dat er geld gestort was, maar ik dacht nog steeds: wel op blijven letten, Anita!"
Die automatische meldingen komen uit een andere tijd, denk ik?
“Die meldingsfunctie van de bank-app staat eigenlijk al jaren op mijn telefoon, zodat ik altijd wist als er iets binnenkwam. Dan was je blij, want dan kon je eten.”
En je hebt die meldingen dus nog steeds, ondanks dat het niet meer nodig is.
“Ik had het daar laatst thuis nog over, toen we ons dat hardop afvroegen. Maar ik vind het eigenlijk nog wel een fijn gevoel. Dat zuinig zijn, en opletten, dat verleer je niet meer. Onze droom is om een huis te kopen, dat is het doel. Daarom ben ik nog steeds heel bewust wat ik uitgeef.”
“We gaan weer plannen maken!”
Heeft de Anita van voor de toeslagenaffaire vrede gesloten met de Anita van na de toeslagenaffaire?
“Soms is daar nog wel strijd. Maar waar dat inzit, weet ik nog niet. Maar soms denk ik wel: waarom doe ik dit? Mijn man heeft dat ook. Ook met dat hele zuinige. Soms moet je dan bewust even schakelen naar de nieuwe werkelijkheid.
We hadden ooit de kinderen beloofd naar Euro Disney te gaan als dit alles klaar was. Laatst was m’n zoon bij ons, toen werden we daaraan herinnerd. ‘Mam, jij hebt ooit iets beloofd…’ Toen zijn we meteen met z’n allen achter de laptop gaan zitten om dat te regelen. Maar dat zijn echt van die dingen, dat kon nooit. We hadden geboekt en toen keken we elkaar allemaal aan. ‘Is dit echt zo? Ja, dit is echt zo.’ Weer huilen natuurlijk. Maar ik zei ook: we gaan niet zitten sippen. We gaan weer plannen maken!”
Is dat de kern? Dat jullie weer plannen kunnen maken?
“Ja, dat denk ik wel. We hadden het de laatste jaren niet slecht, maar het was nog niet klaar. Bij ons hele gezin niet. En nu wel.”
Hoe is het om je de herstelroute te doorlopen en tegelijkertijd werkzaam te zijn voor de Stichting. Wat doet dat met je werk hier?
“Het geeft eigenlijk alleen maar meer motivatie. Ik heb de energie nu nog meer, en ik kan aan andere ouders vertellen hoe het is. Ik hoop dat nog veel meer mensen deze route gaan volgen. Ik wil me daar nog meer dan hiervoor echt duizend procent voor inzetten. En dat gevoel wordt met de dag sterker.”